An nhiên giữa trần gian – phước đức lớn nhất

“Chung đụng trong nhân gian

Tâm không hề lay chuyển,

Phiền não hết, an nhiên,

Là phước đức lớn nhất”

(Thiền sư Nhất Hạnh dịch)

Đời sống vốn là một dòng sông bất định. Mỗi ngày, ta trôi giữa bao mối quan hệ – gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, xã hội. Ở đó, sẽ có những hiểu lầm, ganh ghét, những niềm vui và nỗi buồn đan xen. Đức Phật không dạy ta trốn tránh nhân gian, cũng chẳng khuyên lìa bỏ thế giới này để tìm bình yên nơi rừng sâu núi thẳm. Ngài chỉ ra rằng: sống giữa nhân gian, mà tâm vẫn an nhiên, đó mới là phước báu tối thượng.

Bởi lẽ, ai cũng có thể bình an khi sống một mình, nhưng thử hỏi, mấy ai giữ được lòng tĩnh lặng khi phải đối diện người khác – nhất là khi bị xúc phạm, hiểu lầm, hoặc tổn thương? Cái tâm ấy, nếu không được rèn luyện, sẽ dao động như ngọn đèn trước gió. Một lời nói trái tai có thể làm ta bực bội cả ngày. Một ánh nhìn khinh thường có thể khiến ta sinh lòng oán hận. Nhưng khi tu tập chánh niệm, ta dần nhận ra: mọi xúc chạm đều chỉ là bài học để ta thấy rõ tâm mình.

Người có trí không sợ va chạm, vì họ biết trong từng va chạm đều ẩn chứa cơ hội để thực hành. Như người chèo thuyền giữa sóng – sóng càng lớn, tay chèo càng vững. Tâm định tĩnh không phải do hoàn cảnh yên ả, mà là do nội lực sâu dày. Khi gặp nghịch cảnh mà tâm không động, ấy là phước. Khi bị chê bai mà vẫn biết mỉm cười, ấy là phước. Khi mất mát mà vẫn không sân hận, ấy là phước.

Phước đức không phải thứ ai ban cho, mà chính là kết quả của quá trình rèn luyện nội tâm. Ta càng ít phản ứng, càng bớt chấp trước, thì trí tuệ càng hiển lộ. Khi trí tuệ khởi lên, phiền não tự tan. Cũng như ánh sáng, chỉ cần thắp lên thì bóng tối lập tức biến mất.

Người biết sống giữa nhân gian mà tâm không lay động là người đã thấy được bản chất của cuộc đời – rằng mọi thứ đều vô thường, mọi cảm xúc chỉ là những đợt sóng nhỏ nổi lên rồi tan. Khi hiểu được như vậy, ta không còn cố chấp, không còn buộc người khác phải giống mình, không còn khổ vì những điều không thể nắm giữ.

Giữa phố xá ồn ào, vẫn có thể sống như đang ở giữa rừng thiền. Trong chợ đời, vẫn có thể giữ tâm như ngồi dưới gốc bồ đề. Đó không phải chuyện xa vời, mà là kết quả của sự thực tập chánh niệm trong từng hơi thở, từng bước đi, từng lời nói.

Một người có tâm an, đi đến đâu cũng tỏa ra năng lượng bình yên. Họ không cần giảng đạo, không cần thuyết pháp, chỉ cần hiện diện thôi cũng khiến người khác thấy dễ chịu. Bởi tâm họ đã hòa điệu cùng sự sống, không còn chống đối, không còn tìm kiếm.

Phước đức lớn nhất, như lời Phật dạy, không nằm ở tiền bạc, danh vọng, hay quyền lực; mà ở chỗ ta có thể sống giữa nhân gian, hiểu rõ vô thường, buông bỏ phiền não, và vẫn giữ được nụ cười.

Khi ấy, cuộc đời dù đầy biến động, nhưng trong lòng ta chỉ có sự lặng yên. Và chính sự lặng yên đó – là phước báu không gì sánh được.